Η πορεία

Αναδημοσίευση άρθρου από το Ovi magazine

Η πορεία του 1980 για το Πολυτεχνείο, ήταν η τελευταία που συμμετείχα και τα γεγονότα εκείνης της ημέρας μπερδεύονται πολλές φορές στο μυαλό μου με τα γεγονότα του οδυνηρού πρώτου Πολυτεχνείου. Μέχρι τότε είχα συμμετάσχει σε όλες τις πορείες για την επέτειο και επειδή από τότε διαστήματα έλειπα εκτός Ελλάδας επέστρεφα πάντα για την πορεία μιας και ένιωθα ότι ακόμα και η μηδαμινή παρουσία μου ήταν σημαντική για να δείξει σε ένα κράτος που απλά είχε αλλάξει ρούχο ότι οι νέοι άνθρωποι είναι εδώ για να προστατεύσουν το δικαίωμα στη δημοκρατία.

Ίσως αυτό το παραπάνω να σας φαίνεται πολύ πομπώδες αλλά η απόσταση των σχεδόν τριάντα χρόνων το κάνει να φαίνεται έτσι, η δε πραγματικότητα των πρώτων χρόνων της μεταπολίτευσης ήταν τελείως διαφορετική από ότι περιγράφουν τα ...στρογγυλοποιημένα βιβλία της ιστορίας ή το πνεύμα 'εθνικής εορτής' που έχει σκεπάσει την επέτειο του πολυτεχνείου τα τελευταία είκοσι χρόνια. Ναι το ΚΚΕ είχε νομιμοποιηθεί, και οι πρωταίτιοι της δικτατορίας, Παπαδόπουλος, Μακαρέζος, Ιωαννίδης κ.α. βρισκόντουσαν στις φυλακές, αλλά ο χωροφύλακας που μάζευε τα παιδάκια για 'αναγνώριση ταυτότητας', ο χαφιές της γειτονιάς μόνιμα αραγμένος στο καφενείο και ο μπάτσος-ασφαλίτης ήταν εκεί και γι αυτούς τίποτα δεν είχε αλλάξει. Ο Ανδρέας Παπανδρέου συνέχιζε να είναι η καταστροφή της Ελλάδας και οι κομμουνιστές έπρεπε η να εκτελούνται η να σταλθούν στη Βουλγαρία για να μάθουν.

Την πρώτη φορά που με συνέλαβαν μεταδικτατορικά, έγινε για 'αναγνώριση ταυτότητας' και με μετέφεραν στο αστυνομικό τμήμα του Βύρωνα, εκεί μετά τα πρώτα χαστουκάκια και το μπάτσικο χιούμορ, 'μήπως να σε φωνάζουμε Θανασούλα, με αυτά τα μαλλιά;' με αφήσανε στο γραφείο με ένα ανθυπασπιστή γύρω στα πενήντα. Το πρώτο χαστούκι ήρθε με την παρατήρηση ότι δεν τον κοιτάζω στα μάτια, στο πέμπτο είχα χάσει τις ερωτήσεις. Κάποια στιγμή και με την επέμβαση ενός άλλου ηρεμούν τα πράγματα και εγώ κάθομαι πάλι στην καρέκλα με το αυτί να τρέχει αίμα από κλωτσιά. 'κοίταξε αγόρι μου, όλοι μας ξέρουμε την οικογένεια σου και ξέρουμε ότι κατά βάθος είσαι καλό παιδί που απλά έχεις παρασυρθεί, έχουμε πάρει τηλέφωνο και τον πατέρα σου και έρχεται να σε παραλάβει σε λίγο αλλά να ξέρεις ότι τον έχουμε ενημερώσει για τα πάντα. Ξέρει για την Τετάρτη που μοίραζες εφημερίδες στο γυμνάσιο του Υμηττού...' και για δέκα λεπτά μου έλεγε ακόμα και πότε ή πως είχα κατουρήσει τους τελευταίους δυο μήνες. Ο πατέρας μου πραγματικά ήρθε και με μάζεψε, όταν φτάσαμε στο σπίτι πιθανώς παλεύοντας μέσα του με το μόνο του επιχείρημα, θα καταστρέψεις το μέλλον σου και τη ζωή σου, σήκωσε το χέρι του να με χαστουκίσει και μόνο η εικόνα του χεριού που ερχόταν στο πρόσωπο μου μετά από τα χέρια του μπάτσου μου φάνηκε αστείο και έβαλα τα γέλια, υστερικά γέλια. Η ανάμνηση από το βλέμμα του τρομαγμένου πατέρα μου έμεινε μέσα μου πιο πολύ από τον μπάτσο που έτσι κι αλλιώς είχαμε την ευκαιρία να ...ξανασυναντηθούμε!

Χρησιμοποίησα αυτό το προσωπικό παράδειγμα για να σας δώσω να καταλάβετε ότι ναι τα πράγματα είχαν αλλάξει αλλά δεν είχε έρθει ξαφνικά και η τέλεια δημοκρατία και φυσικά αριστερά και ΠΑΣΟΚ που τότε φωνάζανε για εκκαθάριση σε όλο το δημόσιο είχαν δίκιο. Πρωθυπουργός της χώρας το 1980 ο Γεώργιος Ράλλης, μπορεί να ήταν ένας έντιμος δεξιός και το έχω ακούσει και διαβάσει πολλές φορές, αλλά στην ουσία πρωθυπουργός μιας κυβέρνησης με υπουργούς όπως ο Γεώργιος Σταμάτης υπουργός Δικαιοσύνης, ο Δημήτριος Δαβάκης υπουργός δημοσίας τάξεως, προσωπικότητες που κάνουν ακόμα και τον Βύρωνα Πολύδωρα να φαίνεται σοσιαλιστής και μεγαλοστελέχη της ΝΔ όπως ο Θεοτόκης, υμνητής όλων των τέως, ένστολων και με κορόνα και αντικομμουνιστής σε σημείο να βλέπει στα πάντα κομμουνιστικές συνωμοσίες. Αυτοί οι άνθρωποι κυβερνούσαν λοιπόν και φυσικά κατεύθυναν, μας αρέσει δεν μας αρέσει να το ομολογούμε, ένα μεγάλο κομμάτι του λαού που έβλεπε με φόβο ακόμα και τον Αντρέα και φυσικά δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν αν άλλαζαν ένα σύστημα που στηριζόταν και έθρεφε ακριβώς αυτές τις φοβίες και στα μάτια του ήταν και το μόνο που μπορούσε να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο.

Έτσι λοιπόν όταν κατεβαιναμε στη πορεία του Πολυτεχνείου τα πρώτα χρόνια, η δικτατορία ήταν ακόμα ζωντανή και φρόντιζε με δεκάδες τρόπους να μας υπενθυμίζει την παρουσία της. Παράλληλα με τις αλλαγές που προσπαθούσε να επιβάλλει ο Ράλλης στη παιδεία το σύνθημα, ψωμί – παιδεία – ελευθερία ήταν απόλυτο, ήταν εδώ! Το 1980 ήταν και η Κύπρος που μας έκαιγε και γι’ αυτό είχε απαγορευτεί η πορεία να φτάσει μέχρι την Αμερικανική πρεσβεία.

Όλοι έχετε ακούσει για τους νεκρούς του Πολυτεχνείου, σε μια συζήτηση που είχα με αγαπημένο φίλο καθηγητή στην τελευταία μου επίσκεψη στην Αθήνα μου είπε ότι την επέτειο του Πολυτεχνείου στα σχολεία διαβάζουν ένα-ένα τα ονόματα των παιδιών που πέσαν μέσα στο Πολυτεχνείο. Δεν θέλω να πέσω στα καραγκιοζιλίκια και τις ανοησίες του ανιστόριτου Καρατζαφέρη αλλά ήταν πολλοί περισσότεροι. Αυτά ήταν τα παιδιά που μνημονεύονται ήταν τα παιδιά που πέσαν μέσα ή γύρω από το Πολυτεχνείο, για το σώμα του νεαρού νεκρού που έμεινε για τρεις ώρες στην Καλυδρομίου είμαι σίγουρος δεν σας έχει πει κανένας παρ' όλες τις πολλαπλές μαρτυρίες ακόμα και κατοίκων. Τον τσουβαλιασανε και χάθηκε χωρίς κανένας να μάθει το όνομά του. Την κοπέλα που έτρεχε στη Σόλωνος και έπεσε μετά από ένα πυροβολισμό κανένας δεν έμαθε το όνομα της και δεν θα μετρηθούν σε κανένα προσκλητήριο ηρώων. Την κοπέλα που συνέλαβαν μια βδομάδα μετά στο Παγκράτι, κοντά στη πλατεία του Δεληολάνη γιατί είχε στο σπίτι της δίσκους του Θεοδωράκη και προκηρύξεις που χάθηκε και όσο και να ρωτάγαμε μετά τη μεταπολίτευση που βρισκόταν δεν υπήρχαν απαντήσεις, οι μαρτυρίες που ήρθαν από τον Έβρο όταν τσουβαλιάζανε τους φοιτητές και άλλες μαρτυρίες από τα Γιάννενα, για τις αυτοκτονίες και τα 'ατυχήματα' κανένας δεν θα σας μιλήσει και για τα δεκάδες βασανισμένα και βιασμένα κορμιά που κυκλοφορούν ανάμεσα σας κανένας δεν θα κάνει προσκλητήριο. Για μας όμως που περπατάγαμε αργά εκείνο το απόγευμα προς την βουλή ήταν ζωντανές αναμνήσεις, είχαν πρόσωπο, φωνή και πολλές φορές όνομα. Προσθέστε σε αυτούς και τα παιδιά που χαθήκανε στη Κύπρο και ίσως για ένα ελάχιστο δευτερόλεπτο να νιώσετε τι κουβαλάγαμε στις πλάτες μας.

Η πορεία για το Πολυτεχνείο του 1980 ήταν για πολλούς λόγους περίεργη για μένα, ήμουνα μαζί με τα παιδιά της Αυγής, παιδιά ... ο Γιάνναρος, ο Χατζησωκράτης, ο Χρυσοστωμίδης (ο πατέρας), ο Σπυρόπουλος, ο πολύ αγαπημένος μου φίλος ο συγχωρεμένος ο Γιώργος Σιδέρης, μαζί κρατάγαμε με σκίτσα και γελοιογραφίες την Αυγουλα, και πολλοί άλλοι από την τότε χρυσή γενιά της μεταπολιτευτικής Αυγής. Στη πορεία ήμασταν πάντα από τους τελευταίους (γιατί πάντα είναι πρώτοι αυτοί που δεν έχουν καμιά σχέση, πάντα με βασάνιζε) και από τότε τα ΜΑΤ το είχανε κάνει παράδοση να 'μαλακώνουν' τα γκλομπ τους στις πλάτες του ΚΚΕ εσ. Τέλος πάντων είχε προηγηθεί μια ένταση έξω από το Πολυτεχνείο, πολλοί από εμάς είχαμε εκνευριστεί από τα πολλά περίπτερα που πουλούσαν αναμνηστικά, κόκα κόλα, σουβλάκια και τοστ, μόνο οι αφίσσες ...με την ευγενή χορηγεια της κόκα κόλας έλειπαν αλλά δώσαμε τόπο στην οργή και συνεχίσαμε. Κάποια στιγμή υπήρξε μια έντονη αναταραχή, οι γνωστοί άγνωστοι υπάρχουν από τότε και τότε τους ξέραμε ποιοί ήταν αλλά ...τέλος πάντων. Και μετά ήρθε ο πανικός, είχανε σκοτώσει μια κοπέλα.

Τρόμαξα, το μόνο που σκεπτόμουν ήταν ...όχι πάλι γαμώτο και άρχισα να τρέχω όπως τρέχαν όλοι μέσα σε ένα χαμό από καπνογόνα και φωνές. Δεν θέλω να περιγράψω τι συνέβη μετά, έφαγα πολύ ξύλο μιας και κάποια στιγμή βρέθηκα να περνάνε κυριολεκτικά από πάνω μου μια διμοιρία των ΜΑΤ που πετάχτηκε από κάποιο στενάκι που είχα κατευθυνθεί. Πολύ αργότερα το ίδιο βράδυ έμαθα ότι οι νεκροί ήταν δυο. Δεν μπόρεσα να το αντέξω.

Αυτή ήταν η τελευταία φορά που βρέθηκα σε πορεία για το Πολυτεχνείο και εκτός από τον πόνο που μου προκαλεί ακόμα και σήμερα ο θάνατος αυτών των δυο παιδιών εκείνο το βράδυ ένιωσα ότι κάτι είχε αλλάξει. Όλα είχαν γίνει μια καλογραμμένη χορογραφία, το ΚΚΕ και το ΠΑΣΟΚ με τα συνδικάτα τους μπροστά να μαλώνουν σε ποιον ανήκει το Πολυτεχνείο, εδώ ακόμα και το ΕΚΚΕ ζητούσε μερίδιο και από πίσω τα περίπτερα με ροδάκια να πουλούν κόκα κόλα, σουβλάκια και αναμνηστικά μπρελόκ. Στο τέλος τα ΜΑΤ και οι γνωστοί άγνωστοι και όλα αυτά τα πρόσωπα και οι φωνές να μένουν μόνο στους εφιάλτες μου. Το Πολυτεχνείο είχε γίνει εθνική εορτή και όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια μια καλή ευκαιρία για τριήμερο. Σύμπτωση; Μέρες μετά τα γεγονότα ο Γεώργιος Σταμάτης, υπουργός Δικαιοσύνης κατηγόρησε στη Βουλή τον Ρήγα Φεραίο οτι ...υποθλάπτει τα αναρχικά στοιχεία!!!

Από αυτή τη γενιά που έζησε το Πολυτεχνείο και τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης κάποιοι εξαργύρωσαν την συμμετοχή τους, σε αυτούς δεν συμπεριλαμβάνω από τους επώνυμους την Μαρία Δαμανάκη και τον Ανδρουλάκη που μέσα στις ιδιομορφίες τους δεν έπαψα να τους αγαπώ. Κάποιοι άλλοι όμως το κάνανε, δυστυχώς αυτοί που πήρανε τα πιο πολλά αργύρια και είναι αυτοί που δεν ήταν εκεί, ούτε όταν έγινε ούτε μετά, απλά περάσανε ...απ’ έξω, είναι αυτοί που και τώρα και σε κάθε επέτειο σηκώνουν τη σημαία του Πολυτεχνείου. Είναι αυτοί που θα πάνε στη πορεία και μετά θα πάνε για ουζάκια και παϊδάκια ξεχνώντας ότι για κάποιους άλλους αυτή είναι μια βραδιά δακρύων και πόνου και καλύπτουν την άγνοια τους και την αδιαφορία τους με επαναστασιόμετρα και αριστερόμετρα που μετράνε συμμετοχές στην πορεία. Όταν η δημοκρατία θα χρειαστεί πάλι αυτοί οι ανώνυμοι τα μη κομματόσκυλα θα δώσουν το αίμα τους ενώ όλοι αυτοί θα καίνε τους κουβάδες από τις αφισοκολλήσεις και τις προκηρύξεις μπας και βρει κανένας αποδεικτικά στοιχεία.

Ελπίζω να μην έδωσα την αίσθηση πίκρας, όλα εξελίσσονται με τον ένα η με τον άλλο τρόπο και αυτό είναι χρόνια τώρα που έχω μάθει να αποδέχομαι, απλά ελπίζω αυτή τη φορά να μην γίνουν φασαρίες και κάποιος κάπου αντί να πάει για ουζάκια να ανάψει ένα κερί θύμησης για τα παιδιά που πεθάναν εκείνη την περίοδο. Εγώ αυτό κάνω από το 1980 μέχρι σήμερα!